શ્રાવણ માસ: ભક્તિ, સમર્પણ અને ભગવાન શિવનો પવિત્ર મહિનો

હિન્દુ ધર્મમાં શ્રાવણ માસનું વિશેષ મહત્વ છે. આ પવિત્ર મહિનો ભગવાન શિવની ભક્તિ, તપસ્યા અને આધ્યાત્મિકતા માટે સમર્પિત માનવામાં આવે છે. વર્ષ 2025માં શ્રાવણ માસની શરૂઆત આજે, 31 જુલાઈથી થઈ ગઈ છે, અને તે 29 ઓગસ્ટ સુધી ચાલશે.

ગુજરાતના મુખ્ય શહેરો જેમ કે અમદાવાદ, સુરત, રાજકોટ અને વડોદરામાં ભગવાન શિવના મંદિરોમાં શ્રાવણ માસને લઈને ઉત્સાહ જોવા મળી રહ્યો છે. મંદિરોમાં વિશેષ આરતી, અભિષેક અને ભજન-કીર્તનના કાર્યક્રમોનું આયોજન થઈ રહ્યું છે.

શ્રાવણ માસનું ધાર્મિક મહત્વ

પુરાણો અનુસાર, શ્રાવણ માસ એ સમયગાળો છે જ્યારે સમુદ્ર મંથન દરમિયાન નીકળેલું ભયાનક હળાહળ વિષ ભગવાને શિવે પોતાના કંઠમાં ધારણ કરીને સૃષ્ટિનું રક્ષણ કર્યું હતું. આ વિષની અસર ઓછી કરવા માટે દેવતાઓએ તેમને ગંગાજળ અર્પણ કર્યું હતું. આ જ કારણે શ્રાવણ માસ દરમિયાન ભક્તો ભગવાન શિવને જળ, દૂધ અને બિલિપત્ર ચઢાવીને તેમની પૂજા કરે છે.

શ્રાવણ માસ દરમિયાન ઉજવાતા મુખ્ય તહેવારો

આ પવિત્ર માસમાં અનેક મહત્વપૂર્ણ તહેવારો ઉજવવામાં આવે છે:

નાગ પંચમી (4 ઓગસ્ટ): આ દિવસે નાગદેવતાની પૂજા કરવામાં આવે છે, જે કૃષિ અને પ્રકૃતિ સાથે જોડાયેલો તહેવાર છે.

રક્ષાબંધન (11 ઓગસ્ટ): ભાઈ-બહેનના અતૂટ પ્રેમનું પ્રતીક, આ પર્વ શ્રાવણ માસમાં આવે છે.

શ્રીકૃષ્ણ જન્માષ્ટમી (18 ઓગસ્ટ): આ દિવસે ભગવાન શ્રીકૃષ્ણના જન્મની ભવ્ય ઉજવણી કરવામાં આવે છે.

શ્રાવણ સોમવાર: શ્રાવણ માસના દરેક સોમવારે શ્રદ્ધાળુઓ ઉપવાસ રાખે છે અને ભગવાન શિવની વિશેષ પૂજા-અર્ચના કરે છે.

શ્રાવણ માસની પરંપરાઓ અને આધુનિક મહત્વ

શ્રાવણ માસમાં ભક્તો શિવલિંગ પર દૂધ, જળ અને બિલિપત્ર ચઢાવે છે. ઘણા લોકો ઉપવાસ રાખીને સાત્વિક અને શુદ્ધ આહાર અપનાવે છે. મંદિરોમાં પ્રભાતફેરી, ભજન અને ધાર્મિક પ્રવચનોનું આયોજન થાય છે, જે સમુદાયને એકસાથે લાવે છે.

આજના તણાવપૂર્ણ જીવનમાં શ્રાવણ માસનું મહત્વ વધી ગયું છે. આ સમયગાળો માત્ર ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓ પૂરતો સીમિત નથી, પરંતુ તે આત્મનિરીક્ષણ, શાંતિ અને સંયમ કેળવવાનો પણ એક ઉત્તમ અવસર છે. તે લોકોને સ્વસ્થ અને આધ્યાત્મિક જીવનશૈલી અપનાવવા માટે પ્રેરિત કરે છે.

ગુજરાતમાં જસદણના અમરનાથ મહાદેવ, સોમનાથ, વડોદરાના કેદારેશ્વર મહાદેવ અને હેતમપુરાના ભુમિયા મહાદેવ જેવા મંદિરોમાં શ્રાવણ સોમવારે ભક્તોની ભીડ ઉમટી પડે છે. સુરત અને ભાવનગરમાં કાવડયાત્રા અને દાંડિયારાસ જેવા કાર્યક્રમો પણ આ મહિનાની શોભા વધારે છે.

શ્રાવણ માસ માત્ર શ્રદ્ધાનો મહિનો નથી, પરંતુ તે આત્મશુદ્ધિ અને જીવનમાં સકારાત્મકતા લાવવાનો એક માર્ગ છે. ભગવાન શિવની ભક્તિ દ્વારા આપણે જીવનમાં સંતુલન અને શાંતિ પ્રાપ્ત કરી શકીએ છીએ.